Een paar jaar geleden, toen we op zomervakantie in Zweden waren, waren we al eens bij Renbiten geweest. Toen stapten we binnen op weg van Särna (waar we op een camping stonden) naar Grövelsjön, waar we zouden gaan wandelen naar een oude Sami-nederzetting. We hadden toen al gezien dat Renbiten activiteiten aanbiedt zoals wandelen met rendieren. Nu we tijdens onze wintersport in Idre Fjäll weer in de buurt waren, vonden we het hoog tijd om daar maar eens gebruik van te maken.
- Dit is mijn Top 10 favoriete plekken in Zweden en hier vind je mijn e-boek met tips voor als je voor het eerst naar Zweden gaat
- Hier vind je mijn tips voor de beste route naar Zweden
- Deze pagina staat vol tips over wat je allemaal kunt doen in Zweden
- Hier vind je volop adresjes om te overnachten in Zweden
- Op deze pagina verzamel ik reizen naar Zweden van verschillende reisorganisaties en hier vind je actuele kortingen en gratis extra’s
- Hier vind je reisgidsen en wandelgidsen voor Zweden en dit is wat wij altijd meenemen als we gaan kamperen in Zweden
- Tot slot: hier zijn mijn tips m.b.t. muggen in Zweden
De winkel van Renbiten
We verzamelden voor ons uitstapje met de rendieren in de winkel van Renbiten. Hier vind je veel en ook echt mooie souvenirs, van sieraden en posters tot houtsnijwerk en textiel. Maar kijk ook zeker even naar de levensmiddelen. Natuurlijk kun je hier rendierenvlees kopen (wij zijn gek op de gedroogde worst) en maar ook bijvoorbeeld jam en vruchtensiroop.
Over Idre Sameby
Toen de groep compleet was, stelde Helena zich voor. Zij is een van de eigenaren van Renbiten en behoort tot een van de vier Sami-families die in Idre Sameby wonen. Je zou Sameby kunnen vertalen als Sami-dorp, maar dat geeft eigenlijk geen goed beeld, vertelt Helena. Een Sameby is namelijk geen verzameling huizen (waar je meestal aan denkt bij het woord dorp), maar een gebied waar rendieren grazen. In dit gebied grazen dus de rendieren van vier Sami-families. Idre Sameby is het zuidelijkste rendiergebied van Zweden.
Helena vertelt alvast iets over de rendieren die we zo gaan zien. In feite zijn alle rendieren tam die je hier als toerist kunt tegenkomen tam. Ook de rendieren die los rondlopen in de natuur zijn niet echt wild, maar horen tot de veestapel van de Sami. Maar Helena heeft ook een paar ‘extra tamme’ rendieren. Af en toe gebeurt het namelijk dat er kalfjes gevonden worden waarvan de moeder is gedood door een wolf of beer. Soms zit de navelstreng er zelfs nog aan. Alleen zouden die kalfjes het niet overleven en dus neemt Helena ze in huis.
Dat is geen makkelijke opgave: in het begin moeten ze elke drie uur worden gevoed. Die intensieve verzorging door mensen doet ook iets met de rendieren: ze denken zo’n beetje dat ze zelf ook een mens zijn. Ze kunnen zelfs bang zijn voor andere rendieren. Een van de tamme rendieren die Helena eerder had, is zelfs eens een buffetrestaurant binnen gelopen om wat te eten. Daarna probeerde hij te paren met de fietsen die buiten geparkeerd stonden. Uiteindelijk werd hij zo opdringerig naar mensen toe dat ze hem niet langer konden houden. Dat was heel moeilijk voor Helena, want ze houdt ontzettend veel van haar rendieren – meer dan ze zelf voor mogelijk had gehouden. Het zijn ontzettend lieve dieren, dat merkt ze elke keer weer.
Wil je alles weten over wintersport in Zweden? In dit Stralend Zweden Magazine – Wintersport in Zweden vind je al onze ervaringen en tips bij elkaar, inclusief hoe je er komt, wat je moet plannen en meenemen en de fijnste accommodaties en wintersportgebieden. Om het boeken makkelijk te maken, vind je hier wintersportreizen naar Zweden van verschillende aanbieders bij elkaar.
Rendieren voeren
Dan lopen we richting het veldje waar we de rendieren gaan voeren. Veldje is eigenlijk geen goede omschrijving, want er ligt een uitgestrekt terrein achter. Maar het groepje rendieren dat hier staat, weet dat er eten komt en dus zijn ze er. Nog niet zo lang geleden heeft de familie van Helena geprobeerd of de rendieren die hier leven zich niet wilden aansluiten bij de kudde die graast in de bergen bij Idre. Maar dat weigerden ze: ze bleven teruglopen naar hun vertrouwde plek.
Wat een schatjes zijn het! Ik kan nu al een beetje begrijpen waarom ze Helena zo dierbaar zijn. We krijgen van Helena wat mos en de kinderen ook nog een emmer voer voor de rendieren. Eerst houden de rendieren nog wat afstand. Helena zegt dat we het beste op een rij kunnen gaan staan: dan zijn de rendieren minder bang dat ze omsingeld worden. En ja hoor, dan komen ze voorzichtig dichterbij.
We proberen ze eerst uit de hand te voeren, maar Helena legt uit dat rendieren gewend zijn om van de grond te eten. Als het winter is, graven ze met hun voorpoten in de sneeuw tot ze bij het mos op de grond komen. Dat zit zo in hun aard, dat we de rendieren inderdaad met hun voorpoten zien schrapen, zelfs als we het mos voor ze op de sneeuw leggen.
Wandelen met een rendier
Na het rendieren voeren trekken we sneeuwschoenen aan. We gaan namelijk ook nog sneeuwschoenwandelen met Tomas, Helena’s zwager. Een van de ‘extra tamme’ rendieren, Lovis, gaat met ons mee. Hij zit vast met een lijn, maar is volledig de baas over onze wandeling. Als hij wil stoppen om mos te eten dat in de bomen hangt – en dat wil hij heel vaak – dan wachten wij tot hij klaar is om verder te gaan. “Rendieren komen bij ons altijd op de eerste plaats,” legt Tomas uit.
Het wordt dus een rustige wandeling met veel pauzes. Dat is alleen maar mooi, want zo heeft Tomas de tijd om ons nog meer te vertellen over het leven met de rendieren. Als het straks lente wordt en de sneeuw door temperaturen rond het vriespunt een harde laag krijgt waar de rendieren niet in wegzakken, is het tijd om ze de berg op te brengen. De eerste tijd, wanneer de kalfjes nog heel klein zijn, blijft de kudde bij elkaar en blijven Tomas en de andere rendierhoeders ook bij ze in de bergen. Dat heeft ermee te maken dat elk jaar wel 35% van de kalfjes wordt gedood door beren en wolven – ze zijn dan nog zo weerloos!
Intussen daagt Tomas ons uit om ook eens buiten de paden te lopen op onze sneeuwschoenen. De kinderen lukt dat aardig, maar als volwassenen zakken we toch al snel tot boven onze knieën weg in de sneeuw. Tomas heeft er een heel sympathieke verklaring voor: “Jullie rugzakken zijn gewoon te zwaar!” Zelf blijft hij ook maar op het pad…
Pauze in de sneeuw
Tijdens een pauze gaat Lovis het rendier even liggen in de sneeuw. Wij krijgen van Tomas wat warme bessensiroop en een muffin met engelwortel – een kruid dat de Sami op heel veel manieren gebruiken. Ook heeft Tomas verschillende soorten rendiervlees mee om te proeven, zoals gedroogde worst, rendierhart en rendiertong. Het smaakt allemaal prima.
Tomas vertelt hoe dol hij is op zijn werk – zowel het hoeden van de rendieren als het begeleiden van excursies. De toeristen die hier komen, zijn altijd erg geïnteresseerd en Tomas vindt het fijn om zo zijn kennis over rendieren en de natuur te kunnen overdragen. Hij laat ons prachtige foto’s zien van het verplaatsen van de rendieren naar de zomerweides. Dat gebeurt op de traditionele manier, waarbij iemand met één rendier voorop loopt en de rest van de kudde daar rustig achteraan loopt. Ook laat hij zien hoe groot het gewei van een van de andere rendieren die we hebben gezien afgelopen zomer was. Enorm! In het najaar verliezen de rendieren hun gewei, maar in het voorjaar begint het weer te groeien en wel zo snel dat het eigenlijk elk jaar weer groter is.
BBI Travel heeft een uitgebreid aanbod aan accommodaties en excursies in Idre Fjäll. Ze hebben zelfs een speciale pagina op hun website vol met informatie over deze geweldige Zweedse wintersportbestemming, inclusief tips voor bijvoorbeeld restaurants en activiteiten. Die pagina vind je hier.
Andere rendierexcursies
Tomas vertelt ook over de andere rendierexcursies die Renbiten aanbiedt. In de zomer kun je bijvoorbeeld op zoek gaan naar een van de berenholen die in dit eeuwenoude bos te vinden zijn, of wandelen naar de kåta (een soort tipi) van de familie. Tomas vindt het allemaal even leuk om te doen. Tussen zijn enthousiaste verhalen door vallen ook regelmatig lange stiltes. Want, zo legt hij uit, luisteren naar de stilte en het geruis van de wind in de bomen vindt hij heerlijk. En dat zijn wij met hem eens. De wandeling is een hele mooie ervaring voor ons allemaal – we worden er zelf ook stil van.
Terug langs de waterval
Als we eenmaal weer bij de rendierweide zijn teruggekomen, denken we dat deze mooie ervaring erop zit. Maar Tomas heeft nog een mooie afsluiter voor ons.
Nadat we rendier Lovis hebben achtergelaten, laat hij zien dat hij de lijn waaraan Lovis vastzat ook heel goed kan gebruiken als een lasso. Zoals kinderen bij ons na school een potje voetballen, zo speelde/oefende Tomas vroeger eindeloos met lasso werpen. Het resultaat is indrukwekkend: hij vraagt onze jongste om weg te rennen en gooit dan in een boog de lasso achter hem aan – meteen raak!
Dan lopen we terug richting de winkel van Renbiten over een mooi paadje langs een riviertje met een waterval. Nu zit bijna al het water onder een laag sneeuw en ijs, maar in de zomer kun je hier ook goed zwemmen, vertelt Tomas. Naast de waterval is namelijk een natuurlijk bassin ontstaan waar het ‘s zomers heerlijk afkoelen is. We hebben nu al zin om terug te komen.
Bonus: op de spark
Voor mij kreeg deze excursie zelfs nog een extra bonus. Al jaren wilde ik heel graag eens een stukje rijden/glijden op een spark (stepslee). Tijdens onze wintervakantie in Säfsen Resort had ik er al naar gevraagd, maar daar waren helaas geen sparks te huur. Maar nu bleek dat Helena vandaag op de spark naar haar winkel was gekomen. En ik mocht hem wel even proberen 🙂 Het werd geen lange tocht maar een kort ritje, maar wat ben ik blij dat ik nu eindelijk eens heb gevoeld hoe het is om op zo’n spark te staan. Echt leuk om te doen!
Ook rendieren zien met Renbiten?
Heb je ook zin om in de zomer of winter van dichtbij kennis te maken met de rendieren in Dalarna? Een overzicht van alle activiteiten hier vind je op de website van Renbiten. Je kunt daar ook meteen boeken. Ook bij de receptie van Idre Fjäll vind je informatie en kun je boeken, net als op de website van Visit Dalarna. Renbiten heeft ook bijzondere plekken om te overnachten, zoals in een tipi of een traditionele zomerboerderij.
Ook in de winter naar Zweden? Hier vind je een overzicht van winterreizen van verschillende reisorganisaties.
Bekijk ook zeker even deze sfeerimpressie van onze winterse week in Dalarna en abonneer je eventueel om op de hoogte te blijven van nieuwe video’s uit Zweden.
De Scandinavische agenda die ik heb gemaakt is online nog verkrijgbaar hier bij Edicola. Verder ligt hij in boekhandels in Nederland en België.
Wij werden uitgenodigd om deze mooie plek in Zweden te bezoeken voor Stralend Zweden.
Deze blogpost kan affiliatelinks bevatten. Als jij via zo’n link iets koopt of boekt, krijg ik een kleine vergoeding. Dit gebeurt anoniem en kost jou niets extra’s. Samenwerkingen en affiliatelinks stellen mij in staat om deze website te onderhouden en jou van informatie te blijven voorzien. Meer hierover lees je in mijn disclaimer/privacyverklaring.