nusnas dalarna

Dalarna op z’n mooist: een rondje om het Siljanmeer

Deze zomer gingen we voor het eerst Dalarna verkennen en vanaf onze camping in Orsa was dat kinderlijk eenvoudig. We hoefden alleen maar in de auto te stappen en te gaan rijden. Onderweg kwamen we vanzelf het ene typisch Zweedse plaatje na het andere tegen: rode huisjes, meren en Dalapaardjes.

Een rondje om het Siljanmeer

Ik kan je dan ook aanraden om, als je in Dalarna bent, minstens één rondje om het Siljan-meer te rijden. Dit is wat je dan zoal kunt tegenkomen…

Dalapaardjes in Nusnäs

In Nusnäs kun je in verschillende werkplaatsen zien hoe zo’n beroemd Dalapaardje (Dalahäst) wordt gemaakt. Natuurlijk zijn er ook winkels waar je Dalapaardjes in allerlei kleuren en maten kunt kopen, net als beschilderde klompen en andere souvenirs.

De eerste Dalapaardjes werden door houthakkers gemaakt, als ze voor hun werk in de bossen waren en daar overnachtten in hutten. Ze lieten zich inspireren door de paarden die hen hielpen bij hun zware werk en maakten kleine paardjes om, als ze weer thuis waren, aan hun kinderen te kunnen geven als speelgoed. In de zeventiende eeuw werden de paardjes verkocht door marskramers die langs boerderijen trokken en vanaf de negentiende eeuw kon je ze kopen in verschillende dorpjes rondom Mora.

De productiestappen van een Dalapaard in Nusnäs, Dalarna, Zweden

Grannas Anders Olsson maakte van Nusnäs de thuisbasis van het Dalapaard en in 1939 werd het Dalapaard op slag wereldberoemd. Er stond toen een reusachtig exemplaar bij het Zweedse paviljoen op de Wereldtentoonstelling in New York. De razend enthousiaste pers zorgde ervoor dat de Zweedse paardjes de hele wereld rond gingen en een symbool voor Zweden werden. In Zweden zelf is het Dalapaard een symbool van Dalarna.

Het is erg leuk om het productieproces van dichtbij te zien. Eerst wordt de grove vorm van het paardje uit een vierkant houtblok gesneden. Onze kinderen hadden mazzel en kregen van de meneer die dit zat te doen allebei zo’n blokkerig paardje mee. Daarna wordt de vorm eerst met een figuurzaag en later met een mes afgerond.

verfbad voor Dalapaarden in Nusnäs, Dalarna, Zweden

Als de vorm eenmaal goed is, wordt het paardje eerst in een verfbad gedoopt. Na het drogen wordt het traditionele bloemenpatroon erop geschilderd. Ten slotte nog een laagje transparante lak erover en klaar is het Dalapaard.

Dalapaard beschilderen in Nusnäs, Dalarna, Zweden

Nusnäs is een grappige combinatie tussen op en top toerisme en gewoon lekker rommelige werkplaatsen. Kinderen kunnen hun eigen Dalapaard beschilderen en wil je met een reusachtig Dalapaard op de foto, dan is dit je kans.

Groot Dalapaard in Nusnäs, Dalarna, Zweden

De pier van Rättvik

Pier in Rättvik, Dalarna, Zweden

Rättvik is een leuke tussenstop, onder andere vanwege de pier van 628 meter die hier is aangelegd om een aanlegplaats voor de stoomboot te creëren. Over de långbryggan loop je zo naar de plek waar het meer diep genoeg is voor grote boten. Aan het begin van de pier zijn strandjes en aan de andere kant van het spoor vind je het plaatselijke turistbyrå.

Aan de rand van Rättvik troffen we deze kerkboot, die vroeger werd gebruikt om over het water naar de kerk te gaan. Later werden deze boten ook gebruikt voor wedstrijden en bij speciale gelegenheden wordt er nog steeds in gevaren. In Nusnäs vind je trouwens ook zo’n kerkboot.

kerkboot in Rättvik, Dalarna, Zweden

Verder kun je in Rättvik, zoals in zo veel plaatsjes rond om het Siljan-meer, prachtig handwerk (hemslöjd) bekijken en kopen.

Handwerk in Rättvik, Dalarna, Zweden

Andere bezienswaardigheden die wij zelf niet hebben bezocht zijn de zomerrodelbaan van Rättvik en de oude stallen bij de kerk.

Zomerrodelbaan in Rättvik, Dalarna, Zweden
Links op de helling de zomerrodelbaan van Rättvik

Handwerk en wafels in Tällberg

Tussen Rättvik en Leksand ligt Tällberg, een klein plaatsje met werkplaatsen waar verschillende ambachten worden uitgevoerd. Toen wij er waren, was er niet veel activiteit, maar de houten huizen met mooie schilderingen erop waren alsnog de moeite waard.

Handwerk in Tällberg, Dalarna, Zweden

Je kunt hier ook van die lekkere wafels eten die je hier overal tegenkomt, met aardbeienjam of, als je eens iets anders wilt, met hjortronsylt (jam van oranje bergframbozen).

Restaurant in Tällberg, Dalarna, Zweden

Leksand: knäckebröd en meer

Even buiten Leksand (wij volgden vanuit Leksand de weg richting Tibble) staat de knäckebrödfabriek waarvan je in heel Zweden knäckebröd in de winkels ziet liggen: Leksands Knäckebröd. Helaas worden er geen rondleidingen gegeven in de fabriek. Je kunt alleen de fabrieks-outlet bezoeken.

Knackebrodfabriek in Leksand, Dalarna, Zweden

Je kunt hier ook proeven van verschillende soorten knäckebröd. In Zweden is knäckebröd vaak groot en rond, maar je kunt het ook in een soort taartpuntjes kopen. Of misschien kan ik beter pizzapuntjes zeggen, want je kunt er blijkbaar ook prima Zweedse pizza mee maken: knäckepizza.

In de fabriekswinkel zijn behalve allerlei soorten knäckebröd ook souvenirs te koop, zoals prachtige ronde trommels van berkenbast om knäckebrod in te bewaren.

Knackebrodfabriek in Leksand, Dalarna, Zweden

In Leksand zelf, bij de kerk en het enorme veld waar elk jaar 20.000 mensen Midzomer komen vieren, is een openluchtmuseum oftewel hembygdsgård. Hier staan gebouwen uit de zestiende en zeventiende eeuw met onder andere opvallende schoorstenen.

Openluchtmuseum in Leksand, Dalarna, Zweden
Openluchtmuseum in Leksand, Dalarna, Zweden

In één van de gebouwen kregen we wat uitleg over het gebruik van de woning. Van de twee kamers werd er maar één gebruikt: die waar de haard was. Daar werd geslapen, gewerkt en gekookt.

De rest van de woning werd alleen gebruikt bij speciale gelegenheden en als opslagruimte. Wat opviel (behalve de mooie houtschilderingen) was het wiegje, dat in de lengterichting wiegt in plaats van in de breedte. De mevrouw in klederdracht vertelde ons dat dat typisch iets is voor in het noorden van Zweden.

Openluchtmuseum in Leksand, Dalarna, Zweden

Naturum Dalarna

In Naturum Dalarna, een centrum voor natuureducatie op de Björkberget bij Siljansnäs, kom je meer te weten over de natuur rondom het Siljan-meer. Hier kwamen we erachter dat de kring van meren die wordt gevormd door het Siljan, het Orsasjön, het Oresjön en nog meer meren is ontstaan door de inslag van een meteoriet. Ook kun je hier zien wat voor dieren in deze regio leven, zoals beren, wolven, veelvraten en lynxen.

De uitzichttoren van Naturum Dalarna was helaas buiten gebruik wegens onderhoud. Maar ook zonder dat was uitzicht van beide kanten van de berg echt een plaatje.

uitzicht Naturum Dalarna in Zweden

Tussen Naturum Dalarna en Mora liggen nog Mångberg, waar wij in juli Midzomer vierden, en Gesundaberget met daarop Tomteland.

Finish van de Vasaloppet in Mora

In Mora staat het hele jaar door de finish van de Vasaloppet, de legendarische langlaufwedstrijd die tegelijkertijd een eerbetoon is aan een belangrijk moment in de geschiedenis van Zweden. In 1520 werd Zweden namelijk belegerd door de Denen en met Kerst sprak de Zweedse koning Gustav Vasa in Mora de boeren van Dalarna toe in een laatste poging steun te krijgen voor een opstand. Toen hij nul op het rekest kreeg, vluchtte hij op langlaufski’s van Mora richting Noorwegen. De inwoners van Dalarna kregen spijt toen ze hoorden wat voor bloedbad de Denen hadden aangericht in Stockholm en gingen Vasa achterna. Na een lange, barre tocht haalden ze hem vlak bij Sälen in en haalden ze hem over om terug te keren en samen met hen weerstand te bieden aan de Denen.

Finish van de Vasaloppet in Mora, Dalarna, Zweden

De 90 km lange langlaufwedstrijd Vasaloppet herdenkt deze lange, barre tocht. De start is in Sälen en boven de finish in Mora staat: In de voetsporen van onze voorouders voor toekomstige victories. Bij de finish staan ook het Vasaloppetmuseum en een standbeeld van Gustav Vasa. Iets verderop, in de richting van de kerk van Mora, staat dit beeld van een langlaufer.

Beeld langlaufer in Mora, Dalarna, Zweden

Ik vond het bijzonder om te zien dat, in de korte tijd dat ik bij de finish rondliep, meerdere mensen langskwamen om zichzelf of hun kinderen bij de finish te fotograferen. Daarbij toeterden voorbijgangers ook nog naar ze en staken hun duim op. Ik kreeg het gevoel dat de Vasaloppet echt leeft onder de Zweden. Ook kwamen we op alle plekken waar we in Dalarna zijn geweest veel mensen op de weg tegen die aan het trainen waren op langlaufski’s op wieltjes. Een mooie manier om de zomer te overbruggen, al kun je de Vasaloppet (of delen daarvan) ook hardlopend of fietsend afleggen.

De start van de Vasaloppet kwamen we trouwens tegen op weg naar onze wintersportvakantie in Idre Fjäll.

Hier zie je alle genoemde plaatsen op de kaart. Je kunt in één dag rondrijden, maar je kunt het rondje ook gerust vaker maken. Je blijf namelijk mooie plekjes ontdekken rondom het Siljan.

Beleef Dalarna zelf

Lijkt Dalarna je wel wat? Rijd er dan deze zomer gewoon naartoe en kies voor wildkamperen of op de bonnefooi een camping zoeken. Als je alles liever van tevoren geregeld wilt hebben, zijn deze complete reizen naar Zweden misschien een idee.

Deze blogpost kan affiliatelinks bevatten. Als jij via zo’n link iets koopt of boekt, krijg ik een kleine vergoeding. Dit gebeurt anoniem en kost jou niets extra’s. Samenwerkingen en affiliatelinks stellen mij in staat om deze website te onderhouden en jou van informatie te blijven voorzien. Meer hierover lees je in mijn disclaimer/privacyverklaring.

Sandra van Bijsterveld
Sandra van Bijsterveld

Leuk dat je er bent! Mijn naam is Sandra van Bijsterveld. In 2013 begon ik met bloggen en inmiddels doe ik dat fulltime. Op Stralend Zweden deel ik mijn persoonlijke ervaringen en tips voor een vakantie in Zweden met je. Op andere websites blog ik over onze vakanties in Denemarken, Noorwegen en Finland, en over Scandinavische lifestyle.

10 reacties

  1. Leuk om over deze mooie plekken te lezen! Ik vind deze regio ook echt een aanrader. Natuurlijk ook gelijk een Dalapaard gekocht toen we Nusnäs bezochten. Wij aten erg lekker bij Korsnasgarden in Mora. En die knäckepizza ga ik zeker een keer maken!

  2. Hoi Sandra,
    Sinds vorige week krijg ik jouw mail, zo leuk! Wat een leuke informatie allemaal!
    Ik kreeg de tip van mijn buurvrouw Inge v.d. Berg, als het goed is ken jij haar.
    Nog een tip voor Leksands knäckebröd: Kaviar uit een tube erop spuiten, daarop plakjes gekookt ei. Een lekker snackje voor b.v. bij de borrel.

  3. Sandra, heel fijn wat je doet en deelt. Ik ben al 30 jaar een fanatieke Zweden ganger. In die mate zelfs dat ik overweeg om er een vakantiehuisje te kopen. Maar ik heb toch weer wat fijne dingen ontdekt, welbedankt daarvoor.
    Keep on the good work! En n fijn 2023 toegewenst,
    Youri

  4. Hi Sandra,

    Wij gaan in juni 2 weken naar Dalarna, eerst een dag of 5 in de buurt van Idre, daarna een dag of 5 bij het Siljanmeer en daarvoor en daarna wat op de bonne fooi.

    Is er ook een tip waar bij het Siljanmeer het beste te verblijven? Qua uitgangspunt om veel te zien? Of is iedere stekje langs het meer even logisch (en mooi?!)?

    Groet Oscar

    • Beste Oscar,
      Wij verbleven op First Camp Orsa (wel een hele grote camping, na een paar dagen hebben we een kleinere opgezocht). Het handige aan verblijven in de buurt van Orsa/Mora is dat je wat voorzieningen zoals een grote supermarkt bij de hand hebt. Maar als dat niet zo belangrijk is, zit je eigenlijk overal rond het meer mooi volgens mij.
      Groetjes
      Sandra

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *